Post-processing w druku 3D poprawia wygląd wydruków. Po zakończeniu pracy nad modelem konieczne jest usunięcie niedoskonałości, takich jak podpory, nierówności czy nadmiar materiału. Odpowiednie techniki, takie jak szlifowanie, wygładzanie chemiczne, malowanie czy utwardzanie, nie tylko podnoszą estetykę, ale także zwiększają trwałość i funkcjonalność wydruku.
Post processing w druku 3D – co to jest i dlaczego jest ważny?
Post-processing to nieodłączny etap druku 3D, który znacząco wpływa na jakość końcowego produktu. Surowe wydruki często wymagają dodatkowej obróbki, aby wyglądały bardziej profesjonalnie i spełniały określone wymagania użytkowe. Proces ten obejmuje szereg działań, takich jak usuwanie podpór, szlifowanie, malowanie, polerowanie czy utwardzanie, a ich dobór zależy od zastosowanej technologii druku oraz przeznaczenia modelu. Obróbka końcowa pozwala poprawić estetykę, eliminując widoczne warstwy i nadając powierzchni gładkość lub kolor. Zwiększa także funkcjonalność wydruków poprzez usunięcie zbędnych elementów i lepsze dopasowanie części.
Post-processing ma również kluczowe znaczenie dla precyzji, ponieważ pomaga zredukować defekty powstałe podczas drukowania. W przypadku niektórych technologii, takich jak SLA, dodatkowa obróbka jest konieczna także ze względów bezpieczeństwa – utwardzanie modeli w świetle UV usuwa potencjalnie toksyczne resztki żywicy. Dobór odpowiednich metod post-processingu zależy od materiału i technologii druku. Dzięki właściwej obróbce końcowej wydruki 3D zyskują profesjonalny wygląd, lepszą trwałość i większą funkcjonalność, co czyni je bardziej użytecznymi w praktycznych zastosowaniach.
Szlifowanie – klucz do gładkiej powierzchni
Dlaczego warto? Szlifowanie to jedna z podstawowych metod poprawiania jakości wydruków FDM i SLA. Pozwala wygładzić powierzchnię, usunąć warstwy i przygotować model do malowania.
Jak to zrobić?
- Zacznij od papieru ściernego o gradacji 200-400, aby usunąć największe nierówności.
- Stopniowo przechodź do drobniejszych gradacji 800-1000, aby uzyskać gładką powierzchnię.
- Dla wydruków z żywicy (SLA) można stosować wodne szlifowanie, aby uniknąć pyłu.
Wskazówki:
- Stosuj ruchy okrężne dla równomiernego efektu.
- Wydruki SLA wymagają ostrożniejszego szlifowania, aby nie uszkodzić detali.
- Jeśli model ma drobne detale, użyj pilników lub gąbek ściernych.
Usuwanie podpór i nadmiaru materiału
Dlaczego warto? Drukarki FDM i SLA często wymagają podpór do stabilizacji modelu, które po wydruku trzeba usunąć.
Jak to zrobić?
- Odcinaj podpory cążkami modelarskimi lub nożykiem precyzyjnym.
- Użyj papieru ściernego do wygładzenia pozostałości po podporach.
- W przypadku SLA modele należy dodatkowo oczyścić alkoholem izopropylowym (IPA).
Wskazówki:
- Uważaj, aby nie uszkodzić modelu podczas usuwania podpór.
- Jeśli używasz druku SLS, nie ma potrzeby usuwania podpór – proszek sam podtrzymuje model.
Malowanie – jak nadać wydrukom kolor i realistyczny wygląd
Dlaczego warto? Surowe modele często mają jednolity kolor i matową teksturę. Malowanie pozwala dodać detale i ożywić projekt.
Jak to zrobić?
- Gruntowanie – Nałóż podkład w sprayu, aby farba lepiej przylegała do powierzchni.
- Malowanie bazowe – Użyj farb akrylowych, olejnych lub w sprayu.
- Detale i cieniowanie – Pędzelkiem dodaj szczegóły, efekty postarzenia, metaliczne wykończenie.
- Lakierowanie – Zastosuj lakier matowy, błyszczący lub satynowy dla ochrony farby.
Wskazówki:
- Używaj cienkich warstw farby, aby nie zakryć drobnych detali.
- Jeśli używasz farb w sprayu, trzymaj puszkę w odległości 20-30 cm od modelu.
- Warstwę lakieru nakładaj na koniec, aby zabezpieczyć powierzchnię przed ścieraniem.
Polerowanie – dla efektu połysku
Dlaczego warto? Niektóre wydruki, szczególnie z żywicy lub filamentów ABS, można wypolerować, aby uzyskać efekt błyszczącej, jednolitej powierzchni.
Jak to zrobić?
- Po szlifowaniu użyj past polerskich i miękkiej szmatki.
- Dla modeli SLA i SLS możesz użyć żywic wykończeniowych, które nadają gładkość.
- ABS można wygładzić chemicznie za pomocą oparów acetonu.
Wskazówki:
- Uważaj z oparami acetonu – są toksyczne i łatwopalne!
- Polerowanie najlepiej działa na modelach z żywicy i ABS, PLA jest trudniejsze do wygładzenia.
Chemiczne wygładzanie – dla maksymalnej gładkości
Dlaczego warto? Niektóre modele wymagają perfekcyjnie gładkiej powierzchni, której nie da się osiągnąć tylko szlifowaniem.
Jak to zrobić?
- Wygładzanie acetonem – dla ABS można użyć komory z parami acetonu, co rozpuszcza powierzchnię i wygładza warstwy.
- Żywica wykończeniowa – nakładana na modele SLA, aby uzyskać idealnie gładką powierzchnię.
Wskazówki:
- Nie stosuj acetonu na PLA – ten materiał nie reaguje na tę metodę.
- Wygładzanie chemiczne może zmniejszyć szczegółowość modelu, stosuj je ostrożnie.
Sklejanie i montaż większych modeli
Dlaczego warto? Duże modele często trzeba drukować w częściach i łączyć je po wydruku.
Jak to zrobić?
- Użyj kleju cyjanoakrylowego (super glue) lub kleju epoksydowego do mocnych połączeń.
- Wzmocnij łączenia przez szpachlowanie i szlifowanie.
- W przypadku ruchomych części można użyć śrub lub magnesów.
Wskazówki:
- Przed sklejeniem upewnij się, że powierzchnie są dobrze dopasowane.
- Po sklejeniu warto przeszlifować miejsca łączenia, aby były niewidoczne.
Podsumowanie
Post-processing w druku 3D to kluczowy etap, pozwalający nadać modelom profesjonalny wygląd. W zależności od projektu możesz zastosować różne metody: szlifowanie, malowanie, chemiczne wygładzanie czy polerowanie. Dzięki tym technikom Twoje wydruki będą wyglądać nie tylko estetyczniej, ale także będą bardziej trwałe i funkcjonalne.
Niezależnie od tego, czy tworzysz figurki, prototypy czy dekoracje, warto poświęcić czas na obróbkę końcową, dzięki czemu wydruki 3D staną się prawdziwymi dziełami sztuki!